Hoe wij aan de naam Piratenpartij zijn gekomen

Het is geen gekozen naam, maar een gegeven naam. De contentindustrie heeft gekozen de gewone internetgebruiker te criminaliseren door het delen van cultuur en informatie gelijk te stellen aan piraterij. De geuzennaam beviel, dus heeft in 2006 de eerste piratenpartij in Zweden deze naam gekaapt. Het concept van deze partij is inmiddels in meer dan 60 landen wereldwijd gekopieerd, welke verenigd zijn in Pirate Parties International (PPI).

‘Piratenpartij’ is een geuzennaam waar wij trots op zijn. De prikkelende naam associëren we met een strijd voor vrijheid en laat zien dat we ons niet willen laten inperken door de gevestigde orde. Het stempel ‘piraat’ wordt namelijk altijd gedrukt op een groep die ingaat tegen monopolisering van een nieuw gebied.

In de 17e eeuw kregen Europese staatsbedrijven zoals de Nederlandse VOC het monopolie op handelsroutes over zee naar grondstofrijke gebieden. Het woord ‘piraat’ had een brede betekenis en werd gebruikt voor alle niet-erkende zeevaarders, dus bijvoorbeeld ook Chinese handelaren.

In Engeland kreeg het koninkrijk het alleenrecht op de boekdrukpers en werden ondernemers die het in hun hoofd haalden zelf een drukpers in elkaar te zetten ‘woordpiraten’ genoemd. Vijftig jaar geleden was de radio-ether de nieuwe horizon en kreeg de BBC als enige partij het recht om uit te zenden. Dankzij zogenoemde ‘radiopiraten’ als zeezender Radio Veronica konden we toch kennismaken met popmuziek.

Het onontgonnen land van onze tijd is het internet. Ook hier zijn nu nog geen sluitende juridische modellen en bedreigt monopolisering net als in de eerdergenoemde voorbeelden onze vrijheid. De informatierevolutie heeft ons ongelofelijk veel opgeleverd, maar heeft overheden en bedrijven ook in staat gesteld iedere stap van burgers en consumenten nauwkeurig in kaart te brengen. Dit zorgt voor een onevenwichtige machtsbalans waarvan de gewone burger de dupe wordt. De Piratenpartij wil het evenwicht terugbrengen en een open informatiesamenleving creëren.

De Piratenpartij wereldwijd

Na de oprichting van Piratpartiet in Zweden in 2006 ontstonden in Europa, en later wereldwijd, meer Piratenpartijen. In juni 2007 komen vertegenwoordigers van de Piratenpartijen van Zweden, Nederland, Oostenrijk, Duitsland, Polen, Spanje, Ierland, Denemarken en Finland voor het eerst samen op een conferentie in Wenen. De politieke saamhorigheid was groot aangezien het programma van iedere Piratenpartij neerkwam op een vertaling van de Zweedse principe-verklaring. Men besefte dat al deze zaken niet alleen op nationaal niveau te organiseren zijn en dus werd er gekozen voor een overeenkomstig internationaal beleid. Op een volgende conferentie in 2008 in Uppsala werden de gemeenschappelijke beginselen samengesteld in de Uppsala-verklaring. Dit met het oog op de Europese Verkiezingen in 2009. In Uppsala werd ook de stichting van Pirate Parties International (PPI) ingeleid. Inmiddels heeft de Piratenpartij dankzij de Zweedse kiezers twee zetels in het Europees Parlement.
Pirate Parties International

De Piratenpartij is lid van de Pirate Parties International (PPI), een internationale overkoepelende organisatie voor Piratenpartijen wereldwijd. De PPI maakt de Piratenpartij de eerste politieke partij die niet alleen internationaal samenwerkt, maar daadwerkelijk een wereldwijde organisatie is. Ondanks dat deze partijen onafhankelijk van elkaar opereren en hun eigen standpunten verdedigen delen zij de dezelfde uitgangpunten.
European Pirate Party

Begin 2012 werd, met de Europese verkiezingen van 2014 in het vooruitzicht, voor het eerst gesproken over het oprichten van een Europese Piratenpartij. In april 2012 kwamen 25 Piratenpartijen de Verklaring van Praag overeen, waarin de basis werd gelegd voor intensieve samenwerking tijdens de Europese verkiezingen in 2014. In de loop van 2012 en 2013 is de oprichting van PPEU op enkele conferenties voorbereid. Op 4 september 2013 zijn in Luxemburg de statuten en het manifest getekend.

Op de PPEU conferentie op 21 maart 2014 in Brussel is het bestuur voor de eerste keer verkozen en is het oprichtingsproces voltooid.

In de aankomende Europese Parlementsverkiezingen zullen de Europese Piratenpartijen samen als één partij de verkiezingen ingaan. Het eerste Europese programma is in januari 2013 gepresenteerd. Dit gezamenlijk Europees programma is geen standpunt ‘voor’ of ‘tegen’ Europa. Het is duidelijk geworden dat een aantal zaken alleen op Europees niveau te regelen zijn, waarschijnlijk zelfs alleen wereldwijd.

Om op Europees niveau een goede democratie te handhaven, moet er rekening gehouden worden met de volgende onderwerpen:

Subsidiariteit

De Piratenpartij is van mening dat Europese samenwerking een onontkoombare realiteit is die noodzakelijk is om de nodige hervormingen te bewerkstelligen. Maar er dient wel nagedacht te worden over de vraag op welk niveau in de bestuurslagen bepaalde beslissingen genomen zouden moeten worden. De Piratenpartij hecht veel waarde aan het subsidiariteitsbeginsel. Dit wil zeggen dat de taakverdeling tussen ‘hogere’ en ‘lagere’ openbare overheden in het teken staat van het belang van de ontplooiing van het individu tot een volwaardig burger. Het uitgangspunt hierbij is dat wetgeving en handhaving zo dicht mogelijk bij de burger dienen te worden vormgegeven.
Transparantie

Naast het versterken van de macht van het door de burger gekozen Europees Parlement staat de Piratenpartij ook voor een grotere openheid op Europees politiek niveau. Momenteel is het voor burgers en voor de media vaak moeilijk om te bepalen wat er precies speelt in de Europese Unie vanwege de manier waarop beslissingen worden genomen. (Lodge 2003) Dit maakt het moeilijker om betrokken te zijn bij debatten die op Europees niveau gevoerd worden. Net zoals in Nederland streven wij in de Europese Unie naar openheid en transparantie op alle overheidsniveaus en bestuurslagen. Elke Europese burger heeft het recht om te weten wat er besloten wordt en duidelijkheid te hebben omtrent de mogelijkheden om invloed uit te oefenen op deze beslissingen.
Verantwoording

Iedere vijf jaar kiezen de inwoners van Europa de leden van het Europees Parlement. Het is daarmee het enige orgaan in Brussel waarvan de leden rechtstreeks door het volk gekozen worden. De macht die het Europees Parlement heeft in het besluitvormingsproces is echter beperkt. (Mair en Thomassen 2010) De raad van ministers bestaat uit ministers van elke lidstaat en heeft grote invloed op iedere stap in het beslissingsproces. Op dit moment hebben ze geen toestemming nodig van de nationale parlementen voor wat zij op Europees niveau beslissen, noch hebben ze enige verplichting om hun overleg te openbaren.

De uitvoerende lichamen van de Europese Commissie hebben ook invloed op het besluitvormingsproces. De controle van het democratisch gekozen parlement op de Europese besluitvorming is beperkt vergeleken met de macht van de andere instituties. Het parlement heeft verder slechts een marginale invloed op de verkiezing van politieke leiders, die worden genomineerd door de raad van ministers en in de praktijk ook door de Europese commissie.

De Piratenpartij pleit voor een grotere rol van het Europees Parlement, zodat Europese inwoners hun volksvertegenwoordigers ook redelijkerwijs af kunnen rekenen op behaalde resultaten. De besluitvorming hoort thuis in de openbaarheid en dient niet in schimmige institutionele constructies van Europese overheden te verzanden. (Thomson 2011)

Democratie

Op het moment maken de Raad van Ministers en de Europese Commissie grotendeels de dienst uit in de Europese Unie en heeft het Europees Parlement een ondergeschikte rol. De Raad van Ministers heeft vaak het laatste woord bij het bepalen van de politieke koers van de Europese Unie en noch het parlement of de commissie kan invloed uitoefenen. Verder hebben de ministers vaak voordeelposities bij de media in hun lidstaten ten opzichte van leden van het parlement en zijn daarom moeilijk verantwoordelijk te houden in het publieke debat. De commissarissen hebben de uitvoerende macht in Europa, terwijl ze daarvoor geen steun in het Europees Parlement hoeven te hebben. Hoewel bij elk nieuw Europees verdrag de macht van het Europees Parlement uitgebreid wordt, gaat de verplaatsing van macht van de Raad van Ministers en de Europese Commissie naar het Europees Parlement lang niet snel genoeg.

De Piratenpartij is niet voor of tegen meer Europese integratie, maar wil dat de nu al bestaande Europese integratie zo aangepast wordt dat de nadruk verschuift van de Europese regeringen naar de Europese burger. Wij willen dat de nadruk op het Europees Parlement komt te liggen als zijnde de wetgevende macht in Europa. De rechten van het Europees Parlement dienen uitgebreid te worden zodat er een Europese Tweede Kamer ontstaat die de politieke eindverantwoordelijkheid gaat dragen. Niet indirect via de nationale regeringen, maar direct via het Europees Parlement, dient de burger inspraak te krijgen in Europa.